Metin SAVAŞ

Totem dediğimiz şey çoğuncası bir hayvandır. Nadiren bir bitkidir ve kimi zaman da yağmur veya ırmak gibi doğa olayıdır. Sigmund Freud totemin bütün sülâleyle özel bir ilişki içinde bulunduğunu söyler. Totem muayyen bir sülâlenin (klanın, boyun) atasıdır ve koruyucusudur. Pek çok muhitte, totem kendi türünün bütün bireylerine atfedilir. Diyelim ki A klanının totemi kaplandır. Fakat herhangi bir kaplan değildir. Doğadaki bütün kaplanlar totem kapsamındadırlar. Her klan kendi totemine tazimde bulunur ve törenlerde totem taklit edilir.

Çağdaş Azerbaycan edebiyatının en güçlü kalemlerinden Elçin Efendiyev’in 2012 tarihinde kaleme aldığı Gölge*adlı öyküsü gölgede kalmışlığınbir görüntüsüdür. Öykümüzün kahramanı Fariz Bey, Doğa Bilimleri Enstitüsü’nde araştırma görevlisidir ve evinin banyosunda yıkanırken fayanslı duvarda dolaşan bir örümcek görür. Böcekleri çok iyi bilen Fariz Bey banyoda gördüğü bu örümceğin şimdiye dek keşfedilmemiş farklı bir örümcek türü olduğunu hemen fark eder. Fariz Bey kendi keşfi olan bu örümceğe “Propellere F.” adını vermiştir. Bilinmeyen bir örümcek türü keşfetmiş olmanın heyecanıyla Doğa Bilimleri Enstitüsü Müdürü Nurullayev’in kapısına dayanır ancak hiçbir ilgi göremez. Göremez çünkü devir Gorbaçov iktidarı devridir, ortalık karışıktır, Sovyetler Birliği dağılma sürecine girmiştir. Böylesi karışık bir ortamda Fariz Bey’in bir örümcekle uğraşmasını anlamsız ve hatta saçmalık olarak gören Enstitü Müdürü Nurullayev olumsuz tavır takınır. Memleket allak bullak iken bir örümceğin ne değeri vardır ki?

Ergenekon Destanı anlatısındaki eli ayağı budanmış son Türk aynı zamanda, tek kalmış olması itibarıyla, ilk atadır. Çünkü yok edilmiş Türk kavmi, mitik anlatı kurgusu çerçevesinde düşünürsek, geriye sağ kalabilen son kişinin soyunun türemesiyle yeniden çoğalıp varoluş kazanabilmiştir. Bektaşilikteki devriye nazariyesiyle ilintili olan bu mitik kurgu son derece bariz bir şekilde sonsuz döngü anlayışının yansımasıdır. “Sufilerin dairesel varlık anlayışında son ontolojik yönden ilk demektir. Çünkü dairesel bir varlık anlayışında sonun başlangıca dönmesi ve onunla bir olması gerekir.”[1]

Gençlik söz konusu edildiğinde, doğru yanlış bütün düşünceleri ele alırken, gerçekçiliği de göz ardı etmemek gerekiyor. Gerçek şudur ki toplumdaki gençlerin farklı eğilimleri bulunmaktadır. Bir diğer gerçek ise, ne kadar çaba gösterirsek gösterelim, toplumdaki gençliğin bütününü kendi ülkülerimize kazanamayız. Fakat bu yalın gerçeklik bizleri karamsarlığa ve umutsuzluğa sürüklemeyecektir. Aslında herkes gençliği kazanmak ve kurtarmak istiyor. Herkes kendi davasını doğru bildiği için toplumdaki gençlerin her biri kazanılmaya aday görülür ve kurtarılmaya da muhtaç kabul edilirler. Bir başka gerçeklik ise şudur ki, davaya kazanılmış az sayıdaki gençle büyük işler başarmanın mümkün olduğudur. Bundan şunu kastediyoruz; sayıya bakmayacağız, etrafımızda toplayabildiğimiz gençlerin niceliğinden ziyade niteliklerine kenetleneceğiz. Kalabalık olmak tabii ki önemlidir ama başıboş bir kalabalık (bu ifadeyle kuru kalabalığı kastediyorum) dava için yüktür.

Yabancılaşmanın iki yönü

Yabancılaşma olgusunu bizler çoğu zaman tek yönlü algılarız, tek yönlü düşünürüz ve tek yönlü yargılarız. Kişinin veya toplumun birtakım değerlerden, birtakım kodlardan uzaklaşması olarak yabancılaşma aslında iki yönlüdür. Yabancılaşma dediğimizde birtakım kodlar karşısında kişinin ya da toplumun tanınmaz hale gelmişliğini kastediyor gibiyizdir. Tabii aynı şekilde kişi veya toplum da o birtakım kodları kendisine tanınmaz kılıyordur. Yabancılaşma kavramını Hegel ve Marks üzerinden sorgulayan Umberto Eco “Açık Yapıt” adlı kitabında bu kavramın gerçekte iki boyutlu olduğunu ortaya koyuyor. Yabancılaşmanın ilk boyutu başka bir şey adına kendinden vazgeçme, o başka şeye kendini bırakma, kendisini ona kaptırma ve kendisi dışında bir şeyde başkası olma durumudur. O başka şey tabiatıyla dışsal bir güçtür.

Turan adıyla ülküleştirdiğimiz (idealize ettiğimiz) Türk Birliği’nin kurulması durumunda Ortak Türk Kimliği’ni inşa etmek en önemli mesaimiz olacaktır. Ortak kimlik olmaksızın Türk Birliği’nin kalıcılığını sağlayamayacağımız açıktır. Türk adı elbette ki başlı başına bir ortak isimlendirmedir. Fakat bu Türk kimliğinin içini yeni zamanlara göre donatıp geleceği de düşünerek doldurmamız gerekiyor. Biz buna zaten var olanı ihya etmek diyoruz. Güncellemek de diyebiliriz. Unutmayalım ki Türk Birliği ülküsü çok geniş bir coğrafyayı kapsamaktadır. Bu coğrafya Balkanlardan Sibirya’ya uzanıyor. Her yazımızda Sibirya’dan Balkanlara ifadesine ısrarla yer vereceğiz. Çünkü bu geniş coğrafya Türklüğün zeminidir. Ve bu zemin bizim mülkümüzdür. Bizim mülkümüzün adı Turan’dır.