Türk Dil Kurumu, duyguyu; bir olay, kimse ya da nesnenin insanın iç dünyasında oluşturduğu, uyandırdığı yankı, etki, tepki, izlenim anlamlarına karşılık olarak vermektedir. Duygu kuramı üç ana başlıkta toplanmaktadır. Bunlar; fizyolojik, nörolojik ve bilişsel kaynaklı duygulardır. Başka bir deyişle duygular; beden, sinir sistemi ve düşünce tepkileriyle oluşmaktadır. 

     İçerik itibarıyla iki tür anlatımdan söz edilir. Birincisi aklı ve mantık ölçülerinde gelişen deneye dayanan, pratik ve teknik anlatımdır. İkincisi ise duyguya dayanan mitik, simgesel ve sihirli bir anlatım olarak belirtilmektedir. Bazen bu içerik birbirine karışmış olsa da böyle bir kategori oluşturmanın konunun daha iyi anlaşmasına zemin hazırlayacağı açıktır. İşte şiir, bu ayırımın ağırlıklı olarak ikinci kısmıyla ilgilidir.

    Hüzün; istenmeyen bir durumun başa gelmesinden veya geçmişteki bir kayıptan dolayı duyulan keder, üzüntü şeklinde tanımlanmaktadır. Hüzün; keder, üzüntü, hazin, hazan kelimeleriyle anlam yakınlığındadır. Ferah, sevinç ve mutluluğun karşıtıdır. Hüzün, kederli olmaktan doğan bir iç sıkıntısıdır. Hüzün, iradi olmayıp kederli duygunun üzüntü şeklinde davranışa çıkmasıdır. Hüznün sonu hüsrandır. 

    Hüzzam, Türk müziğinde koyu hüzün arz eden bir makamdır. Yaralı gönüller, hüzzam şarkıları dinleyerek hüzne yol bulurlar:

 ‘’Ayrılık ümitlerin ötesinde bir şehir 

   Ne bir kuş, ne bir haber, ne de bir selam gelir

   Çaresiz seslenişler, beyhûde bekleyişler 

   Bir teselli yerine hüzünlü akşam gelir

    Ne bir kuş, ne bir haber, ne de bir selam gelir’’ Bu duygu, Şahap Gürsel’in güftesini Avni Anıl’ın kanatlandırmasındaki hüzündür.

   Hüzün, şairlerin etkilendikleri temel duyguların başında yer alır. Yahya Kemal, Duyuş ve Düşünüş  başlıklı şiirinde ölümlerin bile eski hüznünü kaybettiğini söyler:

‘’Kaybetti asrımızda ölüm eski hüznünü 

 Lâkayt olan mühimsemiyor gamlı bir günü’’

   Attila İlhan, elde sadece hüznün kalacağını dillendirir: 

‘’ hayat zamanda iz bırakmaz

bir boşluğa düşersin bir boşluktan

birikip yeniden sıçramak için

                                      elde var hüzün’’

    Gönülde bir gariplik ve burukluk hissedilir. Arzulanan bir şey elden kaçar veya istenmeyen bir şey başa gelir. İşte şimdi tasa, üzüntü, gam ve kederin vaktidir. Peygamber’in amcası Ebu Talip ile eşi Hatice’yi kaybettiği 619 Hüzün Yılı kabul edilmiştir. Hüzün, ölüme eştir.

   Bizim de gönlümüz kederlerin birikip taşması sonucunda Hüzün Çağı şiirimizde çağıldadı:

HÜZÜN ÇAĞI

Bütün hüzünlerin öznesiyim gecelerin ayazında

İnce siyah tülden yalnızlığımı bürünürken karanlık

Mazinin izlerinde arıyorum kayıp istikbâlimi

Oysa nafile bekleyiş ve kayıp bir özlemdir gelecek

Ben hicran yurdunda oturuyorum tek başıma

Hem gurbetim hem sıla başka iklimlerin yabacısıyım

Öylece duruyor ayağımda bukağı kanadımda kırıklar

Kötürüm düşlere sürgün ediliyor gözlerimdeki buğu

Çiçekli bahçelerim hapsediliyor mühürlü kapılarla 

Yüreğim çilelerle dövülüyor örsle çekiç arasında 

Her sabah yorgunluğuna uyanıyorum yenik sevdamın

Dudağımda çoğalıyor artık feryadımın sancısı

Yaralarım depreşiyor düşen yaprakların savruluşunda

Yeni tuzaklar kuruyor vefasız Eylül sararmış anılarıma

İçimde esrik bir türküyle soludukça yağmurun rüzgârını

Fırtınalı bir isyana teslim ediyorum yenilmişliğimi